20 oktober, dag 509

Waar ik in het begin heel erg focuste op 1 centrum in Kigali, sla ik nu mijn werk-vleugels uit en ga de gevonden «good practices» in 4 andere voorzieningen voorstellen en uitproberen. 2 centra in Kigali en 2 erbuiten. Vooral die centra ‘erbuiten’ zorgen voor het nodige avontuur en zijn de aanleiding voor een verse blog.

Vorige week zat ik 3 dagen in the-middle-of-nowhere Janja op 3 uur rijden van Kigali. Adolphe en ik hebben sinds kort een blauw Rav 4-jeepke dus ik daarmee de baan op! Aan de afslag van de grote baan naar the-middle-of-nowhere staat Soeur Solange me op te wachten. Met 2 dozen en een grote zware zak. Een nog een andere passagier. Het wordt niet gevraagd of je die extra’s wil meenemen, dat wordt verwacht. Dus nog voor ik de situatie deftig heb geanalyseerd worden de dozen ingeladen en kruipt er iemand op de achterbank. En is het eerste wat je te horen krijgt is “Vous etes en retard”. Euhm... ok. “Bedankt voor de lift” had ook gekund. Blitse start.

Na een uur in, door en tussen de groene lapjes-heuvels arriveren we in Janja. Ze wil mij een kortere weg op een steile kasseibaan besparen dus we rijden door een het terrein van een middelbare school: naast de klasgebouwen, de slaapzalen voorbij, het basketterrein over en het voetbalveld door. Ik weet niet of dit de meest efficiente weg is maar Sr Solange is er zeker van! In het klooster is het onthaal hartelijk. Een stuk of 8 zusters met donkergroene habijten staan me op te wachten en omhelzen me innig. De komende dagen hoor ik bij Soer Valerie, Solange, Epiphanie (x2), Victoire (x2), Alice, Frodil (daar ben ik niet zeker van. Ik heb het 3x gevraagd en toen durfde ik het niet meer herhalen), Odette en Chantal.

Mijn kamer is basic, dat kan eigenlijk ook niet anders he.. Op mijn ontdekkingstocht kom ik Jezus- en Franciscus van Assize-posters tegen. Een bassin, emmer en dweil. Een kaarske en lucifers, een fles bronwater. Er staat ook een emmer in de hoek met een deken erin en een deksel erop. Ik hef een hoekje van de deken op en zie een bidonneke. Het blijkt heet water te zijn en dit systeem is ‘chauffage a la Janja’ gedoopt. Brilliant. Warm water op de kamer. Dat verklaart ook de bassin en de dweil..

In de namiddag maken we een wandeling in het dorp met de obligatoire stops bij de broeders en de priesters. Het hele dorp heeft ondertussen in de smiezen dat er een muzungu is aangeland en dat wekt toch enige spanning op. Niet altijd comfortabel al dat gestaar maar ik probeer mezelf erop te wijzen dat hier zelden blanken zijn en dat dat dus groot nieuws is voor sommigen.

Voor het avondmaal, het gebed. Ik word uitgenodigd in de kapel en kan moeilijk weigeren. Eerst wat observeren lijkt me een goed plan dus ik kies een bankje op de laatste rij. Soeur Victoire – een grote sterke madam waar ge echt geen neen tegen zegt – neemt me bij de pols en zet me naast zich. Gedwee verhuis ik een paar rijen voorwaarts. Bij ieder lied duwt ze het liederenboek onder mijn neus en fluistert ze roepend (of roept ze fluisterend) ‘chante’! Met de meeste van de teksten kan ik me niet vereenzelvigen en besluit ik om het erop te wagen en niet te zingen. Soeur Victoire besluit het op haar beurt over een andere boeg te gooien. Ze geeft me met haar heup een flinke bots en zegt ‘Danse!’. Ik kan niet dansen op commando en niet zingen waar ik niet in geloof. Ik beweeg niet en houd de lippen stijf op mekaar. Dag 1 en ik heb al schrik van een zuster. Dat belooft hier een top-3-daagse te worden..

Het toplied van de dag wordt voorgezongen door Sr Solange. “A toi, Seigneur (spreek uit Seigneer), je donne ma confiance (spreek uit confiancee). A toi, Seigneer, pour eeeeterniteeeeeee”. Sr Victoire volhardt in haar missie en houdt ook nu de tekst tegen mijn gezicht. Het is niet bijster moeilijk want het zijn maar 2 zinnen en ze worden – op veel te hoge toon door veel te veel zusters – veel te veel herhaald. Ik moet me inhouden om niet te roepen “Stoptaarmee!!! Hij heeft het ondertussen echt al wel gehoord!” maar dat doe ik niet. Ik probeer op iets anders te focussen. Dat is moeilijk in het midden van een kleine kapel met zingende zusters rond mij en een tekst-boek in mijn neus. Niet eenvoudig het kloosterleven..

Na deze beproeving eindelijk eten! Ik rammel van de honger. Na het gebed - wat had je gedacht – kunnen we eraan beginnen. Rijst met een saus van arachide-noten, jammie. Terwijl ik in de saus roer zie ik kleine sliertjes. Oesterzwam, de max!! Ik bedien me rijkelijk al bij mijn eerste hap merk ik het.. Het zijn geen oesterzwammen, het zijn gedroogde viskes. K*k. Onze kat krijgt ook rijst met gedroogde viskes en ik kan de connotatie aan kattenvoer moeilijk wegkrijgen terwijl ik me door mijn avondmaal worstel.

De nacht is lang en de matras een beetje plat. En het licht van de wc’s schijnt fel door het raam. Mijn bedsprei wordt gordijn en ik krijg het wat kouder. Echt veel slapen wordt er niet gedaan, ook omdat ik schrik heb mijn wekker niet te horen om 5.30 voor het ochtendgebed. Zuster-overste heeft echt benadrukt dat het een vrije keuze is, dat gasten niet gebonden zijn aan het programma maar als ik om 5.40 gebonk op mijn deur hoor en de vraag “Vous allez nous joindre pour prier?” voel ik weinig vrije keuze. Ik heb een plan bedacht om zuster-Chante! te ontwijken. Als ik net te laat kom is het gebed al begonnen en zal ze me niet zien binnenkomen. Zuster-chante! is een lepe dame en wacht me op de laatste rij op om me dan enkele rijen voorwaarts te escorteren. Oh help. Daar ga ik weer voor 30 minuten..

Op werk-vlak - want daarvoor ben ik hier uiteindelijk- is het heel interessant! Ik ga de “special education” klas observeren om ze nadien wat suggesties te geven. Wanneer ik binnenkom zingen de kids en de 3 juffen een welkomstlied in 3 talen en nadien tonen ze nog effe hoe “hoofd – schouders – knie – en – teen” in het kinyrwanda klinkt. Ik ben direct verkocht voor deze kleine specials. Het gaat er nogal chaotisch aan toe (we kunnen het ook ‘enthousiast’ noemen) maar in mijn ogen lijkt het eerder chaos. Klein werkpuntje. Ik zie kleine Leonie met een pop op haar rug gebonden en een zak (met mousse) op haar hoofd. Gelijk een echte mama baant ze zich een weg door de andere kinderen om hier en daar haar kind s ‘goed te steken’. Geweldig. Eindelijk heeft rollenspel hier zijn intrede gedaan. Sr Odette is mijn held.

In de namiddag is het kleren wassen. Dat is nog meer chaos want alle kinderen en juffen zitten op mekaar gepropt en moeten 3 blokjes zeep delen. En veel geduld hebben die kinderen niet.. Bij sommigen is het wat kneden (net zoals bij mij in het begin, #alle begin is moeilijk), anderen zijn al volleerde klerenwassers. Op t einde worden ook voeten en schoenen in de bassins gestoken tot jolijt van de kids en tot enige agitatie bij de juffen. Gelukkig kunnen die zusters er na 3 seconden al om lachen want het zijn en blijven speciallekes met speciale manierkes.

De tweede nacht ben ik zo moe dat ik moet slapen, het kan gewoon niet anders. Na mijn bad-a-la-Janja zit ik nog wat op mijn pc te tokkelen tot ik plots een muis vanonder mijn kast zie komen richting (grote spleet onder de) deur. In plaats van ze rustig te laten vertrekken en dan de deur te barricaderen begin ik te KKSSJJJJTTT!-en waarop de muis schrikt en terugloopt waar ze vandaan komt. Onder de kast. Ik probeer nog om – vanop mijn bed - met de aftrekkker lawaai te maken en ze af te schrikken maar het mag niet baten. De muis zit onder de kast en mijn muggennet heeft nog nooit zo hermetisch onder mijn matras gezeten.

De laatste ochtend steek ik met Sr Odette de handen uit de mouwen. We geven de klas een grondige opruim-beurt en versleuren en passant ook alle schoolbankjes zodat er kleine groepjes ontstaan en de kinderen niet meer door elkaar heen hoeven te lopen / schreeuwen. Benieuwd hoe de kinderen hier op gaan reageren..

De laatste middag heeft het keukenteam extra zijn best gedaan: arachidesaus zonder viskes (!), geraspte kool en wortelen, banaan, bonen, rijst, gebakken patatten en als dessert ‘Noeux d’amour’, liefdesstrik in deeg. Als alle kool binnen is en de rugzak gepakt, krijg ik een afscheid om U tegen te zeggen. De zusters komen in een sliert dansend en zingend de refectoire binnen en bieden mij fruit, liefdesstrikjes, 30 avocado’s en een handgemaakt zakje aan. Ze hebbe achter ’t gat ook nog mijn auto gewassen. Ik moet mijn tranen verbijten. Deze mensen hebben een oneindige voorraad aan dankbaarheid en graag-zien klaar. Dat zingen en dansen om 6u ’s morgens.. Daar zit het ‘m denk ik..